احمد بن تيميّه، اولین نظريه پرداز وهابيت، در سال 661 ه . ق (1) پنج سال پس از سقوط خلافت بغداد در حرّان (از توابع شام) به دنيا آمد. وی تحصيلات اوليّه ی خود را در آن سرزمين به پايان برد. پس از حمله مغول به اطراف شام، او، به همراه خانواده‏اش، به دمشق رفت و در آن ‏جا اقامت گزيد.

ابن تیمیه
احمد بن تيميّه، اولین نظريه پرداز وهابيت، در سال 661 ه . ق (1) پنج سال پس از سقوط خلافت بغداد در حرّان (از توابع شام) به دنيا آمد. وی تحصيلات اوليّه ی خود را در آن سرزمين به پايان برد. پس از حمله مغول به اطراف شام، او، به همراه خانواده‏اش، به دمشق رفت و در آن ‏جا اقامت گزيد.
در سال 698 ه.ق به تدريج آثار انحراف عقائدی در ابن تيميه ظاهر شد، به‏ويژه به هنگام تفسير آيه شريفه « الرَّحْمَـنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى» (2) در شهر حماة (3) براى خداوند تبارك وتعالى جايگاهى در فراز آسمان‏ها كه بر تخت سلطنت تكيه زده است، تعيين كرد (4)

عکس العمل ها
انتشار افكار باطل ابن تيميّه در دمشق و اطراف آن، غوغايى به‏ پا كرد؛ گروهى از فقيهان عليه او قيام كرده و از جلال‏الدين حنفى، قاضى وقت، محاكمه ابن تيميّه را خواستار شدند؛ ولى او از حضور در دادگاه امتناع ورزيد.
ابن تيميّه همواره با آراى خلاف خود، افكار عمومى را متشنّج مى‏كرد و باورهاى عمومى را سست مى‏كرد، تا اين‏كه در هشتم رجب سال 705 ه، قضات شهر، همراه ابن تيميّه در قصر نايب السلطنه حاضر شدند و كتاب الواسطيّه وى قرائت شد، پس از دو جلسه مناظره با كمال الدين ابن زَمْلَكانى(5) و اثبات انحراف فكرى و عقيدتى ابن تيميّه، او را به مصر تبعيد كردند. در آن ‏جا نيز به سبب نشر انديشه ‏هاى انحرافى، به دستور ابن محلوف مالكى، قاضى وقت به زندان محكوم گشت، و سپس در 23 ربيع الأوّل سال 707 ه.ق از زندان آزاد شد.

محاکمه ی ابن تیمیه
ابن كثير مى‏نويسد:در شوّال 707 هجرى، صوفيّه به ‏سبب جسارت‏ هايى كه ابن تيميّه به ابن عربى كرده بود، به دولت مصر شكايت كردند و داورى بر عهده قاضى شافعى واگذار گرديد و مجلس محاكمه‏اى تشكيل شد، ولى مطلب خاصّى عليه ابن تيميّه ثابت نشد و در همان مجلس گفت: « لايستغاث إلاّ باللّه، لايستغاث بالنبى استغاثة بمعنى العبارة، ولكن يتوسل به ويتشفع به» ؛ (استغاثه منحصر به خداوند است و از پيامبر نمى‏شود طلب يارى كرد، ولى مى‏شود به او توسل جست و طلب شفاعت كرد).
ولى قاضى بدر الدين احساس كرد كه وى در قضيّه ی توسّل، ادب را نسبت به پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) رعايت نمى ‏كند، او نامه‏ اى به قاضى شافعى نوشت تا او را به مقتضاى شريعت مجازات نمايد.
قاضى شافعى نيز گفت: من نسبت به ابن تيميّه همان سخنى را گفتم كه به ديگر منحرفان مى‏ گويم. آن‏ گاه دولت مصر ابن تيميّه را بين رفتن به دمشق، اسكندريه و يا زندان، مخيّر ساخت، ابن تيميّه زندان را برگزيد و روانه زندان شد.(6).
عاقبت در سال 708 ه ق از زندان آزاد شد، ولى فعّاليّت مجدّد وى باعث شد كه آخر ماه صفر 709 ه . ق. به اسكندريّه مصر تبعيد شود و پس از هشت ماه به قاهره بازگردد. او در سال 728 در زندان قلعه دمشق جان سپرد كه با مرگش افكار وى نيز به فراموشى سپرده شد. اما اندک شاگردان او مانند ابن قیم جوزانی افکار او را هم چنان در دل نگه می داشتند، و به صورت پنهانی به تبلیغ آن می پرداختند.

پی نوشت:

1. الدرر الكامنة، ج 1، ص 144
2. طه 5
3. در 150 كيلومترى شهر دمشق واقع است
4. او در كتاب العقيدة الحمويّة، صفحه 429 مى‏گويد:« إنّ اللّه تعالى فوق كلّ شى‏ء وعلى كلّ شى‏ء وأنّه فوق العرش و أنّه فوق السماء»
5. بن زملكانى، محمّد بن على كمال الدين متوفّاى 727، از فقهاى شافعى در عصر خويش بوده و رياست مذهب شافعى به او محوّل گشت. الأعلام، ج 6، ص 284  
6. بدايه ونهايه، ج14 ص51

منبع : ذي طوي

انتهاي پيام/

:: موضوعات مرتبط: تحقيقات،مقالات , فرقه ها , ,
:: برچسب‌ها: تاريخچه وهابيت،وهابيت،فرقه ها،فرقه وهابيت،انون طه،وبگاه كانون فرهنگي تبليغي مردمي طه ,
:: بازدید از این مطلب : 3511