حضرت مهدى‏ علیه السلام همچنان كه از زیبایى ظاهرى برخوردار است، از زیبایى اخلاقى و معنوى فراوانى نیز برخوردار مى‏ باشد كه عامل اصلى عظمت و محبوبیت آن حضرت این نوع زیبایی ها و اوصاف است.

 حضرت مهدى علیه السلام همچنان كه از زیبایى ظاهرى برخوردار است، از زیبایى اخلاقى و معنوى فراوانى نیز برخوردار مى باشد كه عامل اصلى عظمت و محبوبیت آن حضرت این نوع زیباییها و اوصاف است.

صفاى باغ رضوان دارى اى دوست //نشان از كوى یزدان دارى اى دوست
تویى یوسف كه در هر كوى و برزن //هزاران پیر كنعان دارى اى دوست
نشانه هاى ظاهر حضرت مهدى علیه السلام، در شماره 74 مجله مبلغان به خوانندگان محترم عرضه شده است. آنچه پیش رو دارید، بیان گوشه هایى از اوصاف اخلاقى و زیباییهاى معنوى آن حضرت است؛ هر چند اعتراف داریم مهدیاعلیه السلام!
«كتاب فضل تو را آب بحر كافى نیست //كه تر كنم سر انگشت و صفحه بشمارم»

الف. تسلیم محض فرامین الهى
راز موفقیت همه انبیاء و اولیاءعلیهم السلام در اطاعت از خدا و تسلیم محض در مقابل فرامین او نهفته است.
حضرت مهدى علیه السلام كه فرمانروایى بر تمام هستى خواهد یافت، یقیناً از بالاترین درجه فرمانبرى از خداى هستى برخوردار است.
حضرت صادق علیه السلام در باره خضوع و فرمانبرى آن حضرت مى فرماید: «اَلْمَهْدِىُّ خَاشِعٌ لِلَّهِ؛ ⁽¹⁾ مهدى در برابر معبود یكتا خاشع است.»
و حضرت رضاعلیه السلام در باره فروتنى آن حضرت در پیشگاه الهى فرمود: «وَ یكُونُ اَشَدَّ النَّاسِ تَوَاضُعاً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ یكُونُ آخِذَ النَّاسِ بِمَا یأْمُرُ بِهِ وَ اَكَفَّ النَّاسِ عَمَّا ینْهَى عَنْهُ؛ ⁽²⁾ او در برابر خدا از همه متواضع تر است و آنچه به مردم فرمان دهد، خود بیش از دیگران به آن عمل مى كند و آنچه مردم را از آن نهى كند، خود بیش از همگان از آن پرهیز مى كند.»
یحیى بن فضل نوفعى مى گوید: روزى در شهر بغداد خدمت حضرت موسى بن جعفرعلیه السلام رسیدم. بعد از نماز عصر، حضرت دستهاى مباركشان را به طرف آسمان بلند و این چنین دعا كرد: «خدایا! تو را مى خوانم كه بر محمد و آل اوصلى الله علیه وآله درود فرستى و فرج انتقام گیرنده اى از دشمنانت را نزدیك گردانى و به وعده اى كه به او داده اى، وفا كنى! اى خداى با جلالت و بزرگوارى!»
خدمت حضرت عرض كردم: براى چه كسى دعا فرمودید؟ «قَالَ ذَلِكَ الْمَهْدِى مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ... بِأَبِی مَنْ لَیلُهُ یرْعَى النُّجُومَ سَاجِداً وَ رَاكِعاً بِأَبِی مَنْ لَا یأْخُذُهُ فِی اللَّهِ لَوْمَةُ لَائِمٍ مِصْبَاحُ الدُّجَى بِأَبِی الْقَائِمُ بِأَمْرِ اللَّهِ؛ ⁽³⁾ فرمود: [آن كس كه برایش دعا كردم ] او مهدى از آل محمدصلى الله علیه وآله است... پدرم فداى آنكه در شب مراقب ستارگان است [و شب را به بیدارى به سر مى برد] ، در حالى كه سجده مى كند و ركوع انجام مى دهد. پدرم فداى آنكه در مسیر خدا سرزنش ملامتگران در او تأثیر ندارد و چراغ روشن تاریكى است. پدرم فداى آنكه به امر خدا قیام مى كند.»
در جملات فوق سخن از عبادتهاى شبانه حضرت، فرمانبرى محض از خدا و تأثیرناپذیرى از ملامت دیگران در مسیر الهى است و اینكه او در قیامش نیز تسلیم فرمان خداوند است كه هر گاه اذن فرماید، ظهور خواهد كرد.

ب. آرامش و معرفت
بدون شك هر كس سراپا تسلیم الهى باشد و زندگى را با عبادت و بندگى او سر كند، هم از آرامش درونى و روحى برخوردار خواهد بود كه «اَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»؛ ⁽⁴⁾ «بیدار باشید، با یاد خدا دل آرام مى گیرد.» و هم به سر منشأ علم بى نهایت وصل و برخوردار از علم لَدنّى خواهد شد؛ چنان كه از دیگر زیباییهاى معنوى حضرت مهدى علیه السلام این است كه از آرامش و «سكینه» و علم و معرفت برخوردار است.

حضرت حسین بن على علیهما السلام درباره او مى فرماید: «تَعْرِفُونَ الْمَهْدِى بِالسَّكینَةِ وَ الْوَقَارِ وَ بِمَعْرِفَةِ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ بِحَاجَةِ النَّاسِ اِلَیهِ وَ لَا یحْتَاجُ اِلَى اَحَدٍ؛⁽⁵⁾ مهدى را از طریق [داشتن ] سكینه (آرامش) و وقار (متانت) و شناخت حلال و حرام، و نیازمندى همگان به او و بى نیازى او از همه خواهید شناخت.» و در دوران ظهور آن حضرت، آن آرامش، فراگیر و آن دانش، عمومى و جهانى خواهد شد. جهت تأیید به این دو روایت توجه كنید:
یك. ابن ابى شیبه از رسول خداصلى الله علیه وآله چنین روایت كرده است: «یكُونُ فِى اُمَّتِى اَلْمَهْدِىُّ... تَعِیشُ اُمَّتِى فِى زَمَانِهِ عَیشاً لَمْ تَعِشْهُ قَبْلَ ذَلِكَ؛ ⁽⁶⁾ در بین امّت من مهدى خواهد بود... آن چنان امتم در زمان او [با آرامش و نشاط] زندگى مى كنند كه قبل از آن چنان زندگى اى نداشته اند.»
دو. امام صادق علیه السلام فرمود: «علم و دانش بیست و هفت حرف (شعبه و شاخه) است. تمام آنچه پیامبران الهى [براى مردم ] آوردند، دو حرف بیش نبود و مردم تاكنون جز دو حرف را نشناخته اند؛ اما هنگامى كه قائم ما قیام كند، بیست و پنج حرف دیگر را آشكار مى سازد و در میان مردم منتشر مى سازد و دو حرف را به آن ضمیمه مى كند تا بیست و هفت حرف كامل و منتشر گردد.» ⁽⁷⁾

ج. دلسوز و مهربان
حضرت مهدى علیه السلام جانشین خاتم الانبیاء حضرت محمدصلى الله علیه وآله است؛ لذا در اخلاق و رفتار با مردم چون او مهربان و دلسوز است. امام رضاعلیه السلام فرمود: «یشْبِهُ رَسُولَ اللَّهِ فِى الْخُلْقِ؛⁽⁸⁾ اخلاق [حمیده ] او چون [جدّش] رسول خداصلى الله علیه وآله مى باشد.»
به همین جهت، خیلى بر مردم مهربان و دلسوز و حتى از والدین آنها نیز مهربان تر است: «یكُونُ اَوْلَى النَّاسِ مِنْهُمْ بِاَنْفُسِهِمْ وَ اَشْفَقَ عَلَیهِمْ مِنْ آبَائِهِمْ وَ اُمَّهَاتِهِمْ؛ ⁽⁹⁾ او براى مردم از خودشان اولى تر است و نسبت به آنان از پدران و مادرانشان مهربان تر است.»
از دلسوزى اوست كه در توقیعى به شیخ مفید فرمود: «از یارى رساندن به شما كوتاهى نكرده، فراموشتان نمى كنیم. اگر چنین نبود، حتماً ناگواریها بر شما نازل مى گشت و دشمنان، شما را نابود مى ساختند.» ⁽¹⁰⁾
و این سخنان سراپا مهر و محبت اوست كه خطاب به شیعیان مى فرماید: «لَوْ لَا مَا عِنْدَنَا مِنْ مَحَبَّةِ صَلَاحِكُمْ وَ رَحْمَتِكُمْ وَ الْإِشْفَاقِ عَلَیكُمْ لَكُنَّا عَنْ مُخَاطَبَتِكُمْ فى شُغُلٍ...؛ ⁽¹¹⁾ اگر علاقه به مصلحت شما و محبت و دلسوزى نسبت به شما در ما نبود، به سخن گفتن با شما نمى پرداختیم.»
سید جلیل القدر على بن طاووس مى گوید: من در سامرّا بودم، هنگام سحر دعاى آن حضرت را شنیدم كه در حق شیعیان اعم از مرده و زنده دعا مى كرد و در بخشى از دعاهاى خود مى فرمود: «وَ أَحْیهِمْ [اَوْ اَبْقِهِمْ ] فِی عِزِّنَا وَ مُلْكِنَا أَوْ سُلْطَانِنَا وَ دَوْلَتِنَا؛ ⁽¹²⁾ [خدایا] زنده بدار [یا باقى دار] آنها را در [زیر سایه] عزّت ما و حكومت، سلطنت و دولت ما!»

د. استجابت دعا و علم غیبى
از دیگر كمالات معنوى آن حضرت دارا بودن علم غیبى است كه همه امامان ما در این مسئله اشتراك دارند. على علیه السلام فرمود: «آنچه در آسمانها و زمین انجام یافته و یا به وقوع خواهد پیوست، خدا به ما یاد داده است. این دانشها مخصوص ماست؛ من، حسن، حسین، مادرشان زهرا و امامان بعدى، یكى پس از دیگرى تا مهدى، همه از یك سرچشمه آب خورده ایم و علوم همه ما به یك نقطه بر مى گردد.»
امام رضاعلیه السلام در مورد حضرت مهدى علیه السلام فرمود: «دَلَالَتُهُ فِى خِصْلَتَینِ فِى الْعِلْمِ وَ اسْتِجَابَةِ الدَّعْوَةِ وَ كُلُّ مَا اَخْبَرَ بِهِ مِنَ الْحَوَادِثِ الَّتِى تَحْدُثُ قَبْلَ كَوْنِهَا فَذَلِكَ بِعَهْدٍ مَعْهُودٍ اِلَیهِ مِنْ رَسُولِ اللِّهِ صلى الله علیه وآله تَوَارَثَهُ عَنْ آبَائِهِ علیه السلام؛ ⁽¹³⁾ دو نشانه بارز دارد [كه با آنها شناخته مى شود] : 1. دانش؛ 2. استجابت دعا. و آنچه از رویدادها پیش از وقوع آنها سخن بگوید، به صورت پیمانى است كه توسط پدران خود از رسول اكرم صلى الله علیه وآله به ارث برده است.»

ه. وجود با بركت
از دیگر زیباییهاى آن وجود نازنین این است كه هر جا پا مى گذارد، آثار و بركات آن ظاهر مى شود و به هر جا دست مى گذارد، در آن تحول ایجاد مى گردد. به نمونه هایى در این خصوص توجه كنید:
1. سنگ موسى علیه السلام: امام باقرعلیه السلام فرمود: «إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ علیه السلام مِنْ مَكَّةَ ینَادِی مُنَادِیهِ أَلَا لَا یحْمِلَنَّ أَحَدٌ طَعَاماً وَ لَا شَرَاباً وَ حَمَلَ مَعَهُ حَجَرُ مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ علیه السلام... فَلَا ینْزِلُ مَنْزِلًا إِلَّا انْفَجَرَتْ مِنْهُ عُیونٌ فَمَنْ كَانَ جَائِعاً شَبِعَ وَ مَنْ كَانَ ظَمْآناً رَوِی وَ رَوِیتْ دَوَابُّهُمْ حَتَّى ینْزِلُوا النَّجَفَ مِنْ ظَهْرِ الْكُوفَةِ؛ ⁽¹⁴⁾ هنگامى كه قائم از مكه ظهور كند، منادى او ندا مى كند: متوجه باشید كسى همراه خود غذا و آب حمل نكند و با آن حضرت سنگ موسى علیه السلام است... پس هر جا فرود آید، از آن سنگ چشمه هایى مى جوشد كه هر كس گرسنه باشد، سیر مى شود و هر كس تشنه باشد، سیراب مى گردد و همین طور چهار پایان آنها سیرآب مى شوند تا از پشت كوفه وارد نجف مى شوند.»

2. نزول بركت: ابونعیم از رسول خداصلى الله علیه وآله نقل كرده است كه آن حضرت فرمود: «یخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ بَیتِی وَ یعْمَلُ بِسُنَّتِی وَ ینَزِّلُ اللَّهُ لَهُ الْبَرَكَةَ مِنَ السَّمَاءِ؛ ⁽¹⁵⁾ مردى از اهل بیت من قیام مى كند و طبق سنّت من رفتار مى كند و خداوند بركت را براى او از آسمان نازل مى كند.»

3. دست با بركت: امام باقرعلیه السلام فرمود: «إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ یدَهُ عَلَى رُءُوسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهَا عُقُولَهُمْ وَ كَمُلَتْ بِهَا أَحْلَامُهُمْ؛ ⁽¹⁶⁾ هنگامى كه قائم ما قیام كند، دستش را بر سر بندگان گذارد و عقول آنها را با آن جمع كند و افكارشان با آن تكمیل مى شود.» و در برخى نسخه ها دارد كه اخلاقشان را به كمال مى رساند.»
امام على علیه السلام فرمود: « [مهدى] دست بر سر بندگان [خداوند] گذارد. پس هیچ مؤمنى باقى نماند، جز آنكه قلبش محكم تر از پاره هاى آهن گردد و خداوند به او نیز قدرت چهل مرد را عنایت فرماید.» ⁽¹⁷⁾

4. رفع كینه ها از سینه ها: على علیه السلام فرمود: «لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا... لَذَهَبَتِ الشَّحْنَاءُ مِنْ قُلُوبِ الْعِبَادِ؛ ⁽¹⁸⁾ اگر قائم ما قیام كند،... عداوت و كینه از سینه هاى [بندگان] خدا بیرون مى رود.»

5. رفع گرفتارى: از دیگر بركات وجود آن حضرت رفع گرفتاریهاست. حضرت سجادعلیه السلام فرمود: «إِذَا قَامَ قَائِمُنَا أَذْهَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْ شِیعَتِنَا الْعَاهَةَ؛ ⁽¹⁹⁾ زمانى كه قائم ما اهل بیت قیام كند، خداوند متعال از شیعیان ما سختى و گرفتارى را بر مى دارد.»

و به خاطر همین بركات است كه همه هستى از او اعلام رضایت مى كنند. پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله فرمود: «اَلْمَهْدِی رَجُلٌ مِنْ وُلْدِی... یرْضَى فِی خِلَافَتِهِ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ أَهْلُ السَّمَاءِ وَ الطَّیرُ فِی الْجَوِّ؛ ⁽²⁰⁾ مهدى مردى است از فرزندان من... در دوران خلافت او اهل زمین و آسمان و پرندگان هوا رضایت دارند.»
حتى مردگان و رفتگان از دنیا در عالم برزخ از بركت وجود حضرت مهدى علیه السلام شاد و خوشحال مى گردند. امیر مؤمنان على علیه السلام فرمود: .».. وَ لَا یبْقَى مَیتٌ [مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ] إِلَّا دَخَلَتْ عَلَیهِ تِلْكَ الْفَرْحَةُ فِی قَلْبِهِ وَ هُوَ فِی قَبْرِهِ وَ هُمْ یتَزَاوَرُونَ فِی قُبُورِهِمْ وَ یتَبَاشَرُونَ بِقِیامِ الْقَائِمِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیهِ؛ ⁽²¹⁾ مرده اى [از مؤمنان ] باقى نمى ماند، مگر آنكه خوشحالى [قیام مهدى ] بر قلب او وارد مى شود، در حالى كه در قبر و عالم برزخ مى باشد. همدیگر را در قبرهایشان زیارت مى كنند و بشارت قیام مهدى علیه السلام را به همدیگر مى دهند.» 

و. سخاوت بى بدیل
از دیگر اوصاف زیباى اخلاقى و معنوى آن حضرت جود و سخاوت اوست. حضرت مهدى علیه السلام هم از نظر وراثت از نسل كسانى است كه داراى سخاوت گسترده اى بوده اند؛ چنان چه امیر مؤمنان علیه السلام و فاطمه زهراعلیها السلام و حسنین علیهما السلام غذاى افطارى خویش را سخاوتمندانه تقدیم یتیم و اسیر و مسكین كردند، و هم از نظر شخصى و ویژگى فردى به خاطر گستره وسیع حكومتش از جود و سخاوت بى بدیلى برخوردار است كه به برخى روایات در این زمینه اشاره مى شود:
1. سخاوت یوسف: امام باقرعلیه السلام فرمود: «فِی صَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ أَرْبَعُ سُنَنٍ مِنْ أَرْبَعَةِ أَنْبِیاءَ... وَ سُنَّةٌ مِنْ یوسُفَ فِى جَمَالِهِ وَ سَخَائِهِ؛ ⁽²²⁾ در صاحب امر (امام مهدى) چهار سنّت از چهار پیامبرعلیهم السلام وجود دارد... و سنتى از یوسف علیه السلام در زیبایى و سخاوتش دارد.»

2. انفاق بى سابقه: امام باقرعلیه السلام فرمود: «اِذَا ظَهَرَ الْقَائِمُ... یجْتَمِعُ إِلَیهِ أَمْوَالُ أَهْلِ الدُّنْیا كُلُّهَا مِنْ بَطْنِ الْأَرْضِ وَ ظَهْرِهَا فَیقَالُ لِلنَّاسِ تَعَالَوْا إِلَى مَا قَطَعْتُمْ فِیهِ الْأَرْحَامَ وَ سَفَكْتُمْ فِیهِ الدَّمَ الْحَرَامَ... فَیعْطِى عَطَاءً لَمْ یعْطِهِ أَحَدٌ قَبْلَهُ؛ ⁽²³⁾ هنگامى كه قائم قیام كند،... مال همه اهل دنیا از درون و بیرون زمین نزد آن حضرت گرد مى آید. پس به مردم گفته مى شود كه به سوى چیزى (مالى) بیایید كه صله ارحام را در آن ترك كردید [و به بستگان كمك مالى نكردید] و خون ناحق در راه آن (جمع مال) ریختید... پس عطا و بخششى مى كند كه هیچ كس [حتى امامان قبلى ] پیش از او چنین عطایى نكرده است.»
3. بخشش گسترده: پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله فرمود: «اِنَّ فِى اُمَّتِى الْمَهْدِىُّ... فَیجِی ءُ إِلَیهِ الرَّجُلُ فَیقُولُ یا مَهْدِی أَعْطِنِی اَعْطِنِى قَالَ فَیحْثى لَهُ فى ثَوْبِهِ مَا اسْتَطَاعَ أَنْ یحْمِلَهُ؛ ⁽²⁴⁾ مهدى از امت من است... مردى به محضر او مى آید و مى گوید: اى مهدى! به من چیزى ببخش!
پس آن حضرت به اندازه اى كه آن مرد بتواند بردارد و حمل كند [ثروت و مال ] در دامان او مى ریزد.»

پی نوشت :

1) روزگار رهایى، كامل سلیمان، ج 1، ص 127.
2) همان، ج 1، ص 129؛ الزام الناصب، ص 10.
3) بحارالانوار، ج 83، ص 80، ح 8؛ نجم الثاقب، حسن نورى طبرسى، چاپ جمكران، ص 762؛ فلاح السائل، سید بن طاووس، ص 199.
4) رعد / 28.
5) منتخب الاثر، ص 185؛ روزگار رهایى، ص 124.
6) الكتاب المصف، ابن ابى شیبه، بیروت، دار الكتب العلمیة، ج 7، ح 19484؛ ر. ك: بحارالانوار، ج 51، ص 78.
7) موسوعة احادیث المهدى، كورانى، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة، 1411، ج 4، ص 53.
8) منتخب الاثر، ص 422؛ بحارالانوار، ج 52، ص 266؛ روزگار رهایى، ص 128.
9) الخصال، شیخ صدوق، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، ج 2، ص 527، ح 1.
10) بحارالانوار، ج 53، ص 157، ح 7.
11) همان، ج 52، ص 30.
12) مكیال المكارم، محمد تقى اصفهانى، قم، مدرسة الامام المهدى، ج 1، ص 91.
13) عیون الاخبار، ج 1، ص 170؛ روزگار رهایى، ص 129.
14) بحارالانوار، ج 52، ص 326، ح 37.
15) عقد الدرر، مقدسى شافعى، قم، جمكران، اول، 1416 ق، باب 1، ص 41.
16) بحارالانوار، ج 52، ص 336، ح 71، ص 328.
17) كمال الدین، شیخ صدوق، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، 1405 ق، ص 653.
18) الخصال، ج 2، ص 541.
19) بحارالانوار، ج 52، ص 316، ح 12.
20) عقد الدرر، باب 3، ص 34؛ منتخب الاثر، ج 2، ص 136.
21) كمال الدین، ص 653؛ منتخب الاثر، ج 2، ص 139، ح 506.
22) اثبات الوصیة، مسعودى، چاپ اول، ص 202؛ منتخب الاثر، ج 2، ص 314.
23) بحارالانوار، ج 52، ص 390، ذیل روایت 212.
24) سنن ترمذى، بیروت، دار الفكر، 1408 ق، ج 4، ص 439، ح 2232.

منبع 1 : ذي طوي

منبع 2 : ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره 76.

انتهاي مطلب/

:: موضوعات مرتبط: مهدویت , امام زمان (عج) , ,
:: برچسب‌ها: زیبایی هاى معنوى حضرت مهدى‏ علیه السلام , زیبایی هاى معنوى حضرت مهدى , زیبایی هاى معنوى حضرت مهدى(ع) , زیبایی هاى معنوى حضرت مهدى‏ ع , كانون طه , وبگاه كانون فرهنگي تبليغي مردمي طه , مهدویت ,
:: بازدید از این مطلب : 2905