یکی از راهکارهایی که خداوند برای رهایی از مشکلات و مصیبت ها بیان می کند، استغاثه به خداست.

خداوند دراین باره در آیه 63 سوره انعام می فرماید:  قُلْ مَن یُنَجِّیکُم مِّن ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعًا وَخُفْیَةً لَّئِنْ أَنجَانَا مِنْ هَـٰذِهِ لَنَکُونَنَّ مِنَ الشَّاکِرِینَ 

«بگو: چه کسی شما را از تاریکیهای خشکی و دریا رهایی می بخشد؟ در حالی که او را با حالت تضرع و در پـنهان می خوانید (و می گوئید:) اگر از این (خطرات وظلمتها) ما را رهایی بخشد از شاکران خواهیم بود.»

آن گاه به نمونه های عینی در این باره اشاره کرده و بیان می دارد که چگونه انسان هایی چون ایوب (علیه السلام) و یونس (علیه السلام) در هنگام بروز مشکلات و مصیبت های سخت که در اضطرار شدید بودند، به خدا استغاثه کرده و پاسخ مناسب دریافت کرده اند.(انبیاء آیه 83 و 84 تا 88 و نیز ص آیات 41 تا 43)

بنابر این انابه و تضرع و استغاثه از ساز و کارهای پیشنهادی خداوند برای رهایی از هر گونه مصیبت است که انسان گرفتار آن می شود. قرآن از این دسته از مصیبت ها که آدمی را ناتوان می سازد و راه هرگونه چاره جویی را بر وی می بندد و گاه نزدیک است که به کفر بیانجامد به عنوان ظلمات یاد می کند که آدمی را سرگردان می سازد و همه روزنه های امید و نور رهایی را براو سد می کند.

برای رهایی از چنین گرفتاری های سخت و تاریک که انسان را در حد اضطرار قرار می دهد می بایست دست استغاثه به سوی خداوند دراز کرد و تنها از وی یاری جست. دراین لحظات تاریک و دشوار، مضطر می بایست تنها نور خداوند را ببیند و به تسبیح وی مشغول شود و هرگونه شرک را از توحید محض و ناب خویش دور سازد. این گونه است که تسبیحات خداوندی تاثیرگذار خواهد بود و همانند یونس از تاریکی بلایا و گرفتاری ها نجات و رهایی می یابد: وَ ذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَیْهِ فَنَادَىٰ فِی الظُّلُمَاتِ أَن لَّا إِلَـٰهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ (الأنبیاء: 87)

خداوند به انسان های مضطری که در چنین حالتی از اضطرار قرار گرفته اند سفارش می کند که درآن زمان دست استغاثه به سوی آن یگانه بی نیاز دراز کنند و تنها او را موثر در دنیا و آخرت و هستی بدانند و تنها از او یاری و مدد بخواهند تا بدی و گرفتاری های ناخوش از این آنان برداشته شود و از شر آن رهایی یابند: أَمَّن یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَیَکْشِفُ السُّوءَ  (نمل: 62)؛ زیرا تنها اوست که به دعا و درخواست زبانی و وجودی انسان پاسخ می دهد و نیازهای او را برآورده می سازد و رنج و سختی را از او می زداید.

نماز و روزه و صبر

از دیگر راه های رهایی از مشکلات و گرفتاری های تاریک و ظلمت آفرین، بهره گیری از نماز و روزه است؛ زیرا نماز که ذکر خالصانه خداوند و بهترین شیوه پرستش و تشکر و سپاس از خداوند است این امکان را به انسان می دهد تا با توحید محض مرتبط گردد و از شرک رهایی بخشد؛ زیرا به نظر می رسد که بسیاری از مشکلات آدمی برخاسته از شرک و دوگانه پرستی وی است.

وقتی انسان، دیگری را در عالم، مۆثر می داند از توحید دور شده و گرفتار شرک گشته است که آثار آن گرفتاری ها و بلایایی است که بدانها مبتلا می گردد. نماز، این فرصت را به انسان می بخشد تا با تأثیرگذار واقعی ارتباط برقرار کند و خود را به او متصل نماید و از قدرت وی بهره مند گردد.

روزه نیز به عنوان عامل پدیداری تقوا در آدمی موجب می شود تا مهار خویش را در دست گیرد و در دام هوای نفس نیفتد؛ نفس اماره ای که وی را به شرک می خواند و برای دنیا غیر از خدا مۆثرات دیگری فرض می کند. روزه به عنوان مصداق کامل صبر به انسان فرصت می دهد تا در هنگام گرفتاری ها به این و آن دست دراز نکند و ضمن حفظ خود تنها به سوی خدا انابه و تضرع برد و از او یاری جوید. بنابراین در گرفتاری ها بهترین ساز و کار آن است که انسان صبر پیشه کند.

خداوند درباره تأثیرگذاری این ساز و کار مفید و سازنده می فرماید: وَاسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ وَإِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِینَ (البقرة: 45): از صبر و نماز در زندگی خویش یاری بجوئید و بدانید که نماز برای بسیاری از مردمان سخت و دشوار است مگر آن که اهل خشوع باشند.

بنابراین تنها کسانی از این ساز و کار استفاده می کنند که خداوند را به حقیقت شناخته و عظمتش را دریافته باشند. اینان به آسانی می توانند از هر اضطرار و مصیبتی رهایی یابند و با تمسک به خداوند از آثار و پیامدهای ناخوش آن در امان باشند. به ویژه که بسیاری از اضطرارها و گرفتاری ها که از آن به ظلمات یاد می شود آدمی را به سوی کفر و شرک پیش می برد و از خدا دور می کند.

نماز استغاثه به خداوند متعال

حضرت صادق (علیه السلام ) روایت كرده كه فرموده : هرگاه یكى از شماها خواهد استغاثه كند به سوى خداوند، پس دو ركعت نماز كند پس به سجده رود و بگوید:

«یا مُحَمَّدُ یا رَسُولَ اللّهِ یا عَلِىُّ یا سَیِّدَىِ الْمُۆْمِنینَ وَالْمُۆْمِناتِ بِكُما اَسْتَغیثُ اِلَى اللّهِ تَعالى یا مُحَمَّدُ یا عَلِىُّ اَسْتَغیثُ بِكُما یا غَوْثاهُ بِاللّهِ وَ بِمُحَمَّدٍ وَ عَلِی وَ فاطِمَةَ .»

و مى شمارى هر یک از امامان را، پس مى گویى (بِكُمْ اَتَوَسَّلُ اِلَى اللّهِ تعالى ؛ به شما توسّل مى جویم به سوى خداى تعالى .) پس به درستى كه در همان ساعت به فریاد تو خواهند رسید انشاء اللّه تعالى.(مكارم الاخلاق، ج 2، ص 119، ف 4، ح 2324، به نقل از بحار، ج 91، ص 357)

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

:: موضوعات مرتبط: اخلاق و عرفان اسلامی , اخلاق کاربردی , ,
:: برچسب‌ها: راه پیشنهادی خدواند برای رهایی از مشکلات , اخلاق کاربردی،اخلاق،اخلاق عارفانه , وبگاه کانون فرهنگی تبلیغی مردمی طه , کانون طه , فرهنگی , مذهبی , مطالب , مطالب مذهبی , طه ,
:: بازدید از این مطلب : 2829